Yazılar

Dünyanın Covid 19 ile topyekün mücadele halinde olduğu, bizlerin de evlerimize kapandığımız bu günlerde, hem yetişkinlerin hem de çocukların hayatında endişeleri arttıracak birçok faktör var. Meslek örgütlerimizin ve meslektaşlarımın da sıkça tekrarladığı bir bilginin altını çizmeyi ben de değerli buluyorum: bu süreçte hissediyor olabileceğiniz korku, kaygı, bıkkınlık, kızgınlık gibi duyguların her biri normal duygular. Bununla birlikte baş etmesi güç duygular olduğunu biliyoruz. Başetmenize yardımı olacak bilgileri buradan paylaşıyor olacağız.

Bu yazıda, çocukların kendini emniyette hissetmesine yardımı olacak 6 öneri paylaşacağım.

“Ben nasılım?” sorusunu kendinize sorun

Çokça bilinen bir örnek vardır, uçaklarda bizlere “oksijen maskesini önce kendinize sonra çocuğunuza takın” uyarısında bulunurlar. Bu uyarı tehlike arz eden her durumda olduğu gibi içinde olduğumuz süreçte de geçerli bir uyarı. Bu süreçte kaygı ve korkusunun farkında olmayan, bu duygularla başetmenin ve kendisini yatıştırmanın yollarını bulamayan ebeveynlerin çocuklarına da kaygı ve korkuları konusunda yardımcı olmaları pek zordur. Bu yüzden öncelikle kendinize “ben nasılım?” sorusunu sormayı ve iyi hissetmiyorsanız günlük rutininizi gözden geçirip size iyi gelecek şeyleri günlük rutininize eklemeyi ihmal etmeyin.

Umudu taze tutun

Umutlu olmak, hayatta hiçbir şeyin ters gitmeyeceğine, yaşanan güçlüklerin kaybolup gideceğine inanmak anlamına gelmez. Umutlu olmak, zor durumlar karşısında bile hayata devam edebilmenizi sağlayan nedenleri kendinize hatırlatmaktır. Evet bu süreçte kayıplar, hatta önemli kayıplar yaşanmış olabilir. Buna rağmen hayatın akışına devam etmenizi sağlayan nedenleri hatırlayın ve bunları çocuğunuzun da duymasını sağlayın. Örneğin, daha önce yaşamış olduğunuz güç bir dönemin getirdiği zorluklarla nasıl baş ettiğinizi hatırlatabilirsiniz. “Hatırlıyor musun geçen yaz hasta olmuştun, uzun süre hastanede kalmıştın. Hepimiz için çok zordu. Ama birbirimizi görmek her zaman iyi gelmişti. Şimdi de evden çıkamıyoruz, eskiden yaptığımız birçok şeyi yapamıyoruz. Bu çok zor. Ama birbirimizi görmek bize her zamanki gibi iyi gelecektir.” Bu örnekte olduğu gibi umutlu bir konuşmayı duymak çocuğunuzun kendini emniyette hissetmesine yardımcı olacaktır. Dikkat etmeniz gereken nokta ise, bunu yaparken dürüst olmanız. Yani umudu taze tutmak adına sanki ters giden hiçbir şey yokmuş gibi bir yaklaşım takınmaktan kaçınmanızı öneririm.

Yaşı ile uyumlu bir dil kullanın

Çocukların, hayatlarında olup biten değişikliklerle ilgili doğru bilgileri onlara bakım veren yetişkinlerden, mümkünse ebeveynlerinden duymaya ihtiyaçları vardır. Her çocuğun ihtiyacı olan bilgi içinde bulunduğu yaşa, gelişim dönemine ve sahip olduğu dil becerilerine göre değişiklik gösterir. Siz de çocuğunuzun yaş ve gelişim dönemine uygun basit ifadeler kullanmaya özen gösterin. Bir yetişkinle konuşuyor gibi konuşmaktan sakının. Hayatlarındaki değişiklik hakkında onları bilgilendirmek için şöyle bir açıklama kullanabilirsiniz: “İsmi korona olan virüs insanların vücuduna girdiğinde onları hasta edebiliyor. Biz de bu hastalıktan korunmak için evlerimizde kalıyoruz, mümkün olduğu kadar evimizden çıkmıyoruz”. Bilgi verirken çocuğunuzun da soru sorabilmesi için ona alan açın. Bazı soruların cevapları yetişkinler için de korkutucudur, bu yüzden çocuğunuzun soru sormasından kaçınıyor olabilirsiniz. Ancak her zaman çocuğunuza “bu sorunun cevabını bilmiyorum ama öğrenmeye çalışacağım”, “bu sorunun cevabını henüz ben de bilmiyorum ama öğrenir öğrenmez seninle de paylaşacağım” cevaplarını verebilirsiniz. Önemli olan çocuğunuzun kafasını karıştıran soruları size sorabiliyor olması ve size güveniyor olmasıdır.

Onları rahatlatın

Küçük çocuklar, hiç ilişkileri olmayan konularda bile birşeyler ters gittiğinde kendilerini sorumlu hissedebilirler. Bu yüzden de çözüm adına birşeyler yapmaları gerektiği ihtiyacına kapılabilirler. Yetişkinlerin sorunu çözmek için bir planı olduğunu bilmeye ihtiyaçları vardır. Onlara bilim adamları ve doktorların bu hastalığın tedavisini bulmak için deneyler yaptığından bahsedebilir, durumun yetişkinlerin kontrolü altında olduğunu bilmesini sağlayabilirsiniz. Bu onları rahatlatacaktır.

Eski ve yeni rutinleri koruyun

İçinden geçtiğimiz olağanüstü süreç, birçok rutinimizin kaçınılmaz olarak bozulmasına veya tamamen ortadan kalmasına neden oldu. Biliyoruz ki rutinler hem çocuklara hem de yetişkinlere güvenlik hissi verir. Eski rutinlerinizden mümkün olanlarını korumak ve günlük hayatınıza yeni rutinler eklemek çocuğunuzun emniyette hissetmesine katkıda bulunacaktır. Örneğin okulumuzda söylediğimiz günaydın şarkısını sabahları çocuğunuzla birlikte evde söylemeye devam etmek, birlikte o günün takvimini yapmak (günlerden ne, hangi mevsimdeyiz, hava bugün nasıl?), uyku ve yemek saatlerinin rutinini korumak eski rutinlerin devamı adına evde yapabileceğiniz şeyler olabilir. Görüşemediğiniz aile üyeleri ile akşam hep aynı saatte yapacağınız görüntülü konuşma, evde her akşamüstü yaptığınız mutfak saati veya evde birlikte yapacağınız spor/ dans zamanı gibi yeni rutinler de ekleyebilirsiniz.

Bilgi kirliliğinden kaçının

Bu süreçte medya araçları aracılığı ile evimizin içine birçok bilgi giriyor. Bu bilgiler kontrolsüzce girdiğinde hem çocuklar hem yetişkinler için endişenin artmasına neden oluyor. Endişe duygusu her ne kadar bu süreçte kendimizi korumamıza ve önlemler almamıza yardımcı olan bir duygu da olsa, sık sık ve yüksek düzeylerde seyrettiğinde kişilerin günlük işlevselliği bozan bir hal alır. Bu yüzden medya araçlarının kullanımını düzenlemek bu süreçte sizin ve çocuğunuzun günlük işlevselliğini korumanıza yardımcı olacaktır. Sadece belli saatlerde, belli medya kanallarından haberleri takip ediyor olmak ve bilgi kirliliğinden kendinizi korumak bu süreci daha sağlıklı geçirmenizi sağlar. İnternet ve televizyon aracılığı ile veya evde kendi aranızda yaptığınız konuşmalar sırasında çocuğunuzun ihtiyacı olandan fazla bilgiye maruz kalmadığından emin olmak, kendisini emniyette hissetmesini kolaylaştıracaktır.

Bu süreçte yanınızda olmak için elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz.

 

Çitlembik Anaokulu

Uzman Klinik Psikolog Işın Şanlı